Opgravingen op de archeologische vindplaats Shakhi Kora in de regio Koerdistan in Irak hebben nieuwe inzichten opgeleverd in de oorsprong en evolutie van vroege staatsinstellingen, die teruggaan tot het vierde millennium voor Christus.
Een internationaal team onder leiding van professor Claudia Glatz van de Universiteit van Glasgow heeft structuren en artefacten blootgelegd die zowel de opkomst als het opgeven van gecentraliseerde organisatievormen onthullen, wat belangrijke aanwijzingen oplevert over hoe deze samenlevingen omgingen met hiërarchische macht.
Sinds 2019 maken de onderzoeken deel uit van het Sirwan Regional Project, in samenwerking met het Garmian Directorate of Antiquities, en hebben ze een reeks institutionele structuren blootgelegd die gedurende meerdere eeuwen actief waren. Onder de vondsten bevinden zich rudimentaire vaten die werden gebruikt om op grote schaal gemeenschappelijke maaltijden te verstrekken, waarschijnlijk als betaling voor werknemers die verbonden waren aan deze instellingen.
Analyses van organische resten en skeletresten tonen aan dat deze maaltijden bestonden uit stevige vleesstoofpotten, wat het idee versterkt dat vroege staatsorganisaties op zijn minst gedeeltelijk gebaseerd waren op hun vermogen om voedsel en middelen onder de bevolking te verdelen.
De vindplaats laat ook een belangrijke culturele overgang zien van lokale tradities naar invloeden die geassocieerd worden met de oude stad Uruk, een van de vroegste steden ter wereld, bekend om zijn monumentale complexen en vroege teksten geschreven op kleitabletten. Deze link weerspiegelt hoe Shakhi Kora werd opgenomen in bredere netwerken van staatsinteractie en -controle.
De meest opvallende ontdekking is echter het opzettelijk verlaten van de laatste institutionele structuren. Er zijn geen tekenen van gewelddadige vernietiging of milieustress gevonden, wat suggereert dat lokale gemeenschappen er bewust voor kozen om dit gecentraliseerde systeem van autoriteit te ontmantelen.
Volgens professor Glatz weerlegt deze ontdekking het idee dat de evolutie van hiërarchische regeringen een onvermijdelijk proces was in vroege complexe samenlevingen. In plaats daarvan toont het aan dat gemeenschappen het vermogen hadden om gecentraliseerde, hiërarchische organisatievormen te weerstaan en af te wijzen wanneer deze onderdrukkend werden of tegen hun belangen ingingen.
Salah Mohammed Sameen, directeur van het departement Oudheden en Erfgoed van Garmian, benadrukte dat de vondsten van Shakhi Kora fundamentele inzichten verschaffen in deze belangrijke periode in de geschiedenis van Iraaks Koerdistan.
